Welkom in het opvangcentrum voor dakloze gezinnen

22/09/2017

Samusocial heeft altijd al gezinnen opgevangen. Ze zijn een prioritaire doelgroep omdat ze als bijzonder kwetsbaar worden beschouwd. We gaan even dieper in op deze opdracht die Samusocial na aan het hart ligt, samen met Noémie, de coördinatrice van het centrum.

Gezinnen, een breekbaar en dus prioritair publiek

In 2013-2014 komt het winterplan op een keerpunt : Samusocial vangt steeds meer gezinnen op in zijn centra. Wanneer de wintermaatregelen aflopen, kan een vijftigtal personen van deze doelgroep niet worden voortgeholpen en het perspectief van een terugkeer naar de straat wordt steeds dreigender. De Directie van Samusocial wijst de overheid op de noodzaak om deze gezinnen te helpen. De oproep vindt gehoor : het centrum « Troon » opent op 1 april 2014 de deuren voor een periode van drie maanden. En er worden verlengingen gespeeld : op het einde van de vooropgestelde periode krijgt Samusocial opnieuw een subsidie voor drie maanden. De Directie dringt aan op een beslissing op lange termijn over de toekomst van het centrum. Samusocial verkrijgt een subsidie van onbepaalde duur. In februari 2015 gaat het « Gezinscentrum » open in Woluwe.

2 Dwingende criteria voor de opvang in het Gezinscentrum

Eerst en vooral is het belangrijk om weten dat aan twee voorwaarden moet voldaan zijn om een gezin te kunnen opnemen in het Centrum : het gezin moet bestaan uit tenminste een volwassene en een kind en mag niet beschikken over een woning.

Profiel van de opgevangen gezinnen

Het profiel van de gezinnen die in het Centrum een onderkomen vinden, loopt sterk uiteen : vrouwen die slachtoffer zijn van partnergeweld, gezinnen die uit hun huis zijn gezet, mensen die breken met hun familie… We hebben ook gezinnen die in de regularisatieprocedure zitten : « Het komt regelmatig voor dat een mama bevalt van een Belgisch kindje terwijl zij en de baby wachten op gezinshereniging, » legt Noémie Corne uit, de coördinatrice van het Centrum.

Momenteel herbergt het Centrum 41 gezinnen (146 personen). De nationaliteit van het opgevangen publiek is zeer uiteenlopend.
Elk gezin dat in Woluwe toekomt, heeft vooraf in het historisch centrum van Samusocial aan het « Vestje » verbleven . Daar beslissen de maatschappelijke werkers over de pertinentie van een doorstroming naar het gezinscentrum : « Gezinnen die ons worden toegestuurd door het Vestje aanvaarden we systematisch. Er zijn periodes waarin we veel mensen doorverwezen krijgen, maar op andere momenten is het rustiger gewoon omdat we geen plaatsen vrij hebben. Maar we houden de zetel op de hoogte van onze beschikbaarheid, » verduidelijkt Noémie.

Het onthaalmoment als mijlpaal

Elk gezin wordt opgevangen door het educatief team met een rondleiding, uitleg over de werking van het Centrum en zijn activiteiten, een voorstelling van de teamleden. Daarna wordt het gezin geïnstalleerd in zijn kamer, die si aangepast aan de behoeften van de gezinsleden.
« Van dat onthaal maken we een erezaak : de eerste minuten die mensen doorbrengen op een plek zijn doorslaggevend voor hun verdere verblijf. Daar besteden we tijd aan !» zegt Noémie nadrukkelijk.

Elk gezin ontvangt ook een vooraf samengestelde onthaalkit met een badge, het huishoudelijk reglement dat samen met het educatief team overlopen wordt, een toestemming om het centrum te verlaten voor kinderen van ouder dan 12 jaar, een plaatsbeschrijving en een inventaris van de kamer (vastgesteld bij het betrekken en bij het verlaten van de kamer).
Tijdens de dagen na de aankomst dient het gezin langs te gaan bij de maatschappelijk assistent die optreedt als hun referentiepersoon. « Er wordt geen vaste afspraak gemaakt : we werken hoe dan ook met alle deuren open, dat beantwoordt beter aan onze realiteit », aldus nog Noémie.
Pas dan kan het administratief werk beginnen : overheveling van het leefloon van het ene OCMW naar het andere ; de aanvraagprocedure voor een referentieadres, voor een inkomen ; regularisatie van werkloosheidsuitkeringen en kinderbijslag ; contacten met de partners, met de advocaten van de verschillende juridische diensten … de lijst is lang en de stappen die we ondernemen, hangen uiteraard af van de behoeften en het profiel van de gezinnen zelf.

Schoolbezoek van de kinderen ? Verplicht !

Zoals de Belgische wet bepaalt (schoolplicht vanaf zes jaar) moeten alle kinderen die in het gezinscentrum verblijven naar school gaan. Het project van het gezin wordt van nabij opgevolgd : het kind mag op zijn vroegere school blijven, maar het is ook mogelijk om het dichterbij te brengen, naar een school die korter bij het Centrum ligt. « Dat bekijken wij met de gezinnen zelf » stelt Noémie.

Maar hoe staat het met schoolkosten voor deze gezinnen die toch over weinig of geen middelen beschikken ? Het openbaar onderwijs is dan wel gratis, maar iedereen weet dat er heel wat kosten bij komen kijken (toezicht, kantine, daguitstapjes, schoolbenodigdheden…).
Voor gezinnen zonder inkomen wordt de tenlasteneming van de kosten in twee bewegingen aangepast : de maatschappelijk assistent neemt contact op met de school om te bekijken hoe we een regeling kunnen vinden. De bedoeling is om tot een kostendeling te komen tussen de school en Samusocial. Van zodra er een consensus is (of niet), klopt de maatschappelijk assistent aan bij de financiële dienst van Samusocial voor een deel van de kosten, soms zelfs voor het volledige bedrag. Voor louter materiële noden doet Samusocial een beroep op zijn partners. Noémie : « We beschikken over een zeer goed netwerk in Woluwe. We worden altijd uit de nood geholpen. En we kunnen altijd rekenen op onze partner Solidarité Grands Froids, die elk kind bij de aanvang van het schooljaar steevast een kit met alle mogelijk schoolmateriaal bezorgen.»

De opvolging van de leerstof gebeurt vaak door de ouders zelf ! Af en toe zijn er natuurlijk kinderen met schoolmoeheid of gedragsproblemen. Zij worden opgevangen door het team van het gezinscentrum, dat hiervoor onder meer samenwerkt met de PMS-centra (het PMS-centrum kan worden ingeschakeld door Samusocial, maar kan ook op eigen initiatief tussenkomen).

Het leven in het Centrum : veel activiteiten voor groot en klein !

In het Centrum wordt er alles aan gedaan opdat de bewoners zich goed voelen. En ook de band tussen ouders en kinderen wordt aangesterkt.
Om de andere donderdag komen de vrouwen in het centrum samen voor een ontspannend en aangenaam moment onder elkaar : welkom op de « vrouwendonderdag ! » voor een gezellig gesprek.

Iedere woensdag zijn ouders en kinderen welkom in de workshop « actief lezen in gezinsverband » : een uitgelezen kans om ook het jonge grut zin te geven om te lezen, en dat in aanwezigheid van hun ouders. Ten slotte kunnen ouders van jongen kinderen van 0 tot 5 jaar driemaal per week deelnemen aan de workshop « evenwichtig koken voor baby’s en kinderen. » Op grond van de vaststelling dat kleuters er een slechte voedingshygiëne op na houden, krijgt de ouder al kokend toelichting bij de samenstelling van voeding, voedingswaarde en aangepaste hoeveelheden.

Tweemaal per week kunnen de schoolgaande kinderen terecht in de « huiswerkklas ». De volwassenen van hun kant krijgen één keer per week de mogelijkheid om Frans of Nederlands te leren : de lessen worden gegeven door vrijwilligers van de vereniging « Serve The City ».
Naast de stages waaraan de kinderen kunnen deelnemen tijdens de schoolvakanties (via de gemeente Woluwe ) organiseren de opvoeders van het Centrum zeer regelmatig uitstapjes rond een thema dat verband houdt met sport, cultuur, muziek, film, theater, voetbal … en vergeet ook niet alle feestjes die in het Centrum worden georganiseerd (Pasen, Halloween, Sinterklaas, Kerstmis en Nieuwjaar, enz).
Opvolging en een tussentijdse balans als stap naar de toekomst

Tijdens het verblijf in het Centrum maken het gezin, de maatschappelijk assistent en de coördinatoren van het Centrum om de 2 à 4 maanden samen een balans op. Daarbij wordt dieper ingegaan op hun situatie en bekijkt men wat er sinds de vorige balans is op vooruitgegaan, maar ook wat er hapert. « Dat is echt wel interessant omdat we de gezinnen zo beter kunnen volgen en een aantal onder hen activeren als ze ietwat de ‘passief’ zouden blijken. Zo heeft een gezin waarvoor alle lichten op groen staan om het centrum te verlaten maar geen woning zoekt, een zetje nodig. Daar steken we veel tijd in, maar de weerslag is bijzonder positief, » verzekert Noémie ons.