Dagopvang in het centrum Botanique : uitrusten in een kalme omgeving

31/08/2019

Sinds 28 juni 2019 zijn er in het opvangcentrum Botanique van Samusocial 90 plaatsen beschikbaar voor zogenaamde “transmigranten”, maar ook voor de mensen zonder verblijf in het Maximiliaanpark, aan het Noordstation en in de onmiddellijke omgeving.  
De bedoeling van het mandaat van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat aan de basis ligt van dit programma, is om dit publiek een opvang- en rustplek te bieden, maar ook toegang tot een permanentie voor begeleiding en oriëntering naar externe partners toe. De opvang die hier wordt georganiseerd, is voorlopig enkel een overgangsmaatregel die op langere termijn moet uitmonden in een beter aangepast programma.

Pierre, onze communicatie-stagiair, trad maandagmorgen de mensen die in het centrum aanwezig waren tegemoet.

10u, alles is rustig in het centrum aan de Kruidtuin. Ik stap de onthaalruimte binnen, daar waar de opgevangen mensen tot trust komen. Een aantal onder hen is wakker en bekommert zich om hun telefoon. De bewoners die wakker zijn, spreken op een fluistertoon om de slapers niet te wekken. Eén van de bewoners stapt naar me toe en nodigt me uit bij hem aan tafel:  “De meesten beëindigen de nacht hier, we proberen ze zoveel mogelijk met rust te laten”. Hij vertelt me dat hij uit het Maximiliaanpark komt: “Hier is het rustiger, en is het hier betrekkelijk veilig”. Met bankjes, een aantal zetels en stoelen lijkt de ruimte een enorm salon, waar iedereen plaats heeft om zijn benen te strekken en een dutje te doen.

Omstreeks 11u gaat op vraag van een aantal bewoners de televisie aan. Er is een reportage over vogels uit Afrika en het gekwetter haalt stilaan de laatste slapers uit hun dromen. Eén van de mannen stelt mij voor aan de anderen en geeft hen daarbij namen van sterren: ”Hij daar is erg bekend, hij stond al op de cover van Paris Match ! Neem gerust een foto !”  De betrokkene lacht en doet teken dat hij niet op de foto wenst: “Hij wil discreet blijven, dat is begrijpelijk voor een ster als hij” geeft de spreker nog mee. Ik vraag hem wat hij van de ruimte vindt. Hij glimlacht en haalt een strohoed en een zonnebril uit zijn rugzak tevoorschijn. Hij neemt zijn petje af en zet de hoed op: ”Kijk, een zomerhoed, een zonnebril… We zijn in Bora-Bora hier!”. De personen die erbij zijn komen staan, proesten het uit. Ik vraag hem hoe hij de dag doorbrengt: “De hele dag verzorg ik me met mijn telefoon. Mijn linkerbeen wil niet meer mee sinds mijn operatie, en nu revalideer ik met behulp van filmpjes! Ik zie de mensen dansen en daarvan wordt ik beter.” Hij werpt een blik op zijn been en glimlacht: ”Ik kan het al bijna bewegen!” De bewoners hebben permanent toegang tot het wifinetwerk. Sommigen gebruiken het om spelletjes te spelen maar de meesten onder hen maken van de gelegenheid gebruik om in contact te treden met vrienden en verwanten. Dat kan later nog van pas komen.
Er komt een maatschappelijk werker bijstaan. Het is etenstijd.

Vandaag zitten ze met 12 aan het middagmaal. Stilaan begeven de bewoners zich naar de refter op de bovenverdieping. Er vormen zich groepjes, in alle rust. “Veel bewoners drinken thee bij het eten, het zijn geen koffiedrinkers. Ze verorberen een aantal boterhammen bij de soep en gaan in gesprek. Na het eten gaan ze opnieuw naar beneden en houden ze zich verder bezig” vertrouwt één van de maatschappelijk assistenten me toe.

Als ik opnieuw beneden kom, hangt er een heel andere sfeer. De telefoons liggen aan de kant en de aanwezigen beginnen te praten en doen daarbij geen moeite meer om te fluisteren. De langslapers nemen het middagmaal als ontbijt, anderen blijven liever op hun eentje zitten. Tot plots een groepje aan een tafel gaat zitten. Twee stoelen tegenover elkaar en een dambord volstaan voor een spelletje. Ze nodigen me uit om erbij te komen zitten. Het principe is eenvoudig: de winnaar blijft zitten en de verliezer laat zijn plaats aan de volgende. Ik begrijp dat één van beide stoelen na het spel altijd moet vrijkomen. Eén van de bewoners haalt het van alle anderen. Een aantal onder hen uiten hun frustraties omdat ze hun plaats moeten afstaan: ”Hij wint altijd, hij is hier erg goed in. Hij verslaat ook de coördinatoren!” aldus nog één van de spelers.

Tijdens de namiddag gaan sommigen een luchtje scheppen of trekken ze naar hun vrienden in het Maximiliaanpark, anderen blijven liever in het centrum om uit te rusten. Ook al stellen de aanwezigen de dienstverlening hier op prijs, toch blijft de opvang summier en is de financiering zeer beperkt in de tijd. Na de zomer zullen het voortbestaan en de vorm van het project besproken worden met de gewestelijke overheid en de verschillende diensten die in de weer zijn voor het publiek van het Maximilaanpark.