Gender: waar staan we bij Samusocial?

29/03/2024

Het is 17.00 uur en Camille, de psycho-medisch-sociale referent van ons noodopvangcentrum voor alleenstaande vrouwen, komt binnen in het kantoor van Thaïs, de psychologe. Na een informele debriefing van de dag bespreken ze een bewoner die al een week lang in het middelpunt van de belangstelling staat. “Hij heeft het weer gedaan,” zei Camille tegen Thaïs. 

LGBTQIA+-personen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld of die buiten de maatschappij zijn geplaatst, kunnen vaak enkel terecht in de noodopvang. In bepaalde situaties durven zij echter niet naar de centra te komen, die slecht aangepast zijn en voor hen nieuwe risico’s op geweld kunnen inhouden. Samusocial bevestigt opnieuw haar inzet voor genderneutraliteit in de centra, maar deze resolutie roept vragen op over genderkwesties in de centra en creëert een binariteit die de opname van transgender, intersekse of non-binaire mensen vermoeilijkt. 

Transgenders zijn mannen of vrouwen die zich niet identificeren met hun biologische geslacht. Niet-binaire mensen worden gedefinieerd als mensen die “zich niet strikt identificeren met het vrouwelijke of mannelijke geslacht”, ongeacht hun geslacht bij de geboorte. Ter herinnering: genderidentiteit staat los van het geslacht dat bij de geboorte wordt toegewezen. Aan sommige mensen kan bij hun geboorte een geslacht worden toegewezen dat niet overeenkomt met hun mannelijke, vrouwelijke of niet-binaire genderidentiteit. Bovendien is genderidentiteit, d.w.z. het antwoord dat we geven op de vraag “wie ben ik?”, geen seksuele oriëntatie (die antwoord geeft op de vraag “van wie hou ik?”).

Integendeel, intersekse personen “worden geboren met geslachtskenmerken (zoals seksuele anatomie, voortplantingsorganen, hormonale werking of chromosomaal patroon) die niet overeenkomen met conventionele definities van mannelijkheid of vrouwelijkheid“*.

Deze 31 Maart, Internationale Dag van Transgendervisibiliteit vonden we het belangrijk om de schijnwerpers te richten op een bevolkingsgroep die extreem kwetsbaar blijft voor het leven op straat en die te maken krijgt met extra obstakels bij hun re-integratie na het leven op straat. Deze genderkwesties staan centraal in het werk van Samusocial, dat zich ervan bewust is dat niet iedereen in een hokje ‘man’ of ‘vrouw’ kan worden gestopt. Dit is een belangrijke kwestie, omdat we direct in het veld kunnen zien hoe belangrijk het is om transgenders te betrekken bij hun zorg en welzijn. Deze inclusie vormt precies de sleutel tot het herstellen van het vertrouwen van een publiek dat zich buitengesloten en gemarginaliseerd voelt in een maatschappij die niet is aangepast aan hun identiteit.

Samusocial doet haar uiterste best om onvoorwaardelijke opvang te garanderen en onderzoekt momenteel manieren om haar diensten inclusiever te maken. 

Er zijn discussies aan de gang over de behoefte aan een LGBTQIA+ centrum, onafhankelijk van de centra voor mannen en vrouwen, dat gespecialiseerd zou zijn in deze kwesties. Sommige spelers in de sector benadrukken echter de noodzaak om een bevolkingsgroep die zich al buitengesloten voelt, niet nog eens te stigmatiseren. 

Uiteindelijk kan de oplossing liggen in het harder werken aan de ‘deconstructie’ van onze centra, met andere woorden, in het trainen van onze teams om meer inclusieve ondersteuning te bieden. In de nabije toekomst zal er een functie van ‘verantwoordelijke gender en inclusie’ worden gecreëerd binnen de kwaliteitsafdeling van Samusocial, zodat we fulltime kunnen werken aan de verbetering van inclusie in onze diensten.

* OHCHR. « Intersex people : OHCHR and the human rights of LGBTI people ». United nations, https://www.ohchr.org/en/sexual-orientation-and-gender-identity/intersex-people.