Ondersteuning van transmigranten, interview met Mathilde

22/05/2024

Vandaag ontmoeten we Mathilde, maatschappelijk werker in het centrum in Laken voor mensen die internationale bescherming zoeken, om te praten over transmigratie. 

Hallo Mathilde, kun je jezelf in een paar woorden voorstellen? 

Ik ben maatschappelijk werker in het centrum voor aanvragers van internationale bescherming in Laken. Daarvoor was ik adjunct-verantwoordelijke van het Centrum Dubrucq voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV). 

Vandaag willen met je praten over transmigratie. Wat wordt eigenlijk verstaan onder de term “transmigratie”? 

De term werd gevormd op basis van waarnemingen op het terrein en in het licht van de aankomst in België van verbannen onderdanen van derde landen, die niet de intentie hebben zich in België te vestigen, maar hun migratietocht willen voortzetten, voornamelijk naar Engeland. We zijn voor hen dus echt een transitland. 

Welk statuut hebben deze migranten in transit in België? 

Ze verblijven hier illegaal. Ze hebben nergens recht op, behalve op Spoedeisende Medische Hulpverlening, wat een financiële bijdrage is van het OCMW voor medische kosten, maar dit is erg complex.

Voor minderjarigen is de situatie enigszins anders: als ze besluiten zichzelf aan te geven bij de Dienst Voogdij, hebben ze toegang tot een hele reeks rechten. Ze worden dan opgevangen in een opvangcentrum en krijgen een voogd toegewezen.  

De opvang van NBMV gebeurt evenwel binnen een strikt kader, weliswaar aangepast aan een jong publiek zonder ouderlijk gezag op het grondgebied, en dit is moeilijk te verenigen met hun plannen om naar Engeland te migreren. Daarom geven ze zichzelf liever niet aan en blijven ze op straat. 

Wat wordt er gedaan om transmigranten in Brussel te ondersteunen? 

Een van de belangrijkste spelers is de Humanitaire Hub, een consortium van verenigingen die zich hebben verenigd om een aantal eerstelijnsdiensten aan te bieden, van de distributie van maaltijden en kleding tot medisch, psychologisch en sociaal-juridisch advies voor volwassenen en minderjarigen, en een ruimte voor vrouwen. 

En wat doet Samusocial voor deze transmigranten?

Het NBM-centrum werd door Samusocial opgezet om deze jongeren te proberen helpen door ze tot drie maanden onderdak te bieden zonder dat ze aangifte hoeven te doen. 

Het centrum biedt hun basisonthaal: eten, slapen, douchen. Vervolgens kunnen we samen met de jongere werken aan zijn toekomstplannen. Het doel is echt om de jongeren te helpen bij deze reflectie, zodat ze een weloverwogen beslissing kunnen nemen die voor hen het beste is. 

Is het Dubrucq-centrum voldoende om het aantal NMBV in transit in Brussel op te vangen, of is er behoefte aan betere ondersteuning en meer plaatsen? 

Gezien de kwetsbaarheid van jongeren is drie maanden soms niet genoeg om een vertrouwensrelatie op te bouwen. Aan de andere kant hebben we gezien dat te lange perioden van huisvesting ertoe leiden dat mensen zich hier vestigen en zich niet langer inzetten om hun doel te bereiken.

In bepaalde gecompliceerde gevallen met zeer kwetsbare jongeren kan de vertrouwensband worden opgebouwd door de jongere medische ondersteuning te bieden. Maar het systeem voor Spoedeisende Medische Hulpverlening is erg traag en soms is het niet makkelijk  om die binnen drie maanden te krijgen. Als er diepgaand onderzoek nodig is, kan de tijd die dat kost jongeren ontmoedigen. 

Op het moment van schrijven werkt Samusocial aan de opening van een tweede opvangcentrum voor ronddolende NBMV, een pilootproject dat werd ontwikkeld om het groeiend aantal NBMV te helpen die zich tijdelijk in Brussel vestigen zonder andere plannen op korte, middellange of lange termijn, en die vooral te kampen hebben met verslavingsproblemen.