Maria, een jonge moeder die aan schizofrenie lijdt: “La Casa is als een schooltje voor mij.”

27/12/2024

Maria, die getrouwd is met een politieke tegenstander van het Venezolaanse regime, besluit haar partner te vergezellen wanneer hij in gevaar komt en het land ontvlucht. In 2019 komen ze samen met hun dochtertje naar België. Maar de jonge moeder krijgt te kampen met mentale problemen, wanneer ze extra kwetsbaar is vanwege familiale perikelen en de lijdensweg van de emigratie.   

“Zodra we aankwamen, vroegen we alle drie internationale bescherming aan. Daarna besloot ik mijn partner te verlaten omdat hij, toen we een tussenstop in de Dominicaanse Republiek maakten, een vrouw leerde kennen met wie hij een kind kreeg. Met dat idee kon ik niet leven. Daar eindigde ons leven als gezin: ik bleef alleen achter met mijn dochter in het Fedasil-centrum waar we tot dan toe met z’n drieën hadden gewoond.”

Ziedaar de eerste maanden van Maria’s nieuwe leven in België. Ze krijgt haar oranje kaart en gaat aan het werk. Maar dan doet Covid zijn intrede. En daarmee ook de eerste tekenen van depressie bij de jonge moeder. “Ik begon terug te denken aan mijn leven in Venezuela. Ik werd mentaal ziek.”

Tijdens de coronaperiode brengt haar dochtertje elk weekend door bij haar vader. Maria krijgt te horen dat haar aanvraag voor internationale bescherming is afgewezen. Ze trekt weer in bij haar ex. Maar de herstelde gezinssituatie en schijnbare stabiliteit verandert niks aan haar ziekte. Integendeel, het wordt erger. “Ik dacht dat de politie me zocht. Ik hoorde stemmen in mijn hoofd en had visuele hallucinaties. Vreemde dingen die me emotioneel pijnigden … Ik dacht aan zelfmoord, ik deed aan zelfverminking. Ik schreeuwde vaak, heel hard. De vader van mijn dochter was bang voor me. En ik dacht dat hij de duivel was.” 

Op een bepaald moment komt het bijna tot een drama. “Ik wilde mezelf van de 5e verdieping naar beneden storten.“ Politie, ambulance, opname in het ziekenhuis. Diagnose: Maria had een psychotische decompensatie. Ze lijdt aan schizofrenie. Na twee maanden in het ziekenhuis wordt in overleg met Maria en haar ex besloten dat de vader voor het meisje zal zorgen.  Maria is lucide wat dat betreft: “Door te erkennen dat ik niet voor mijn dochter kon zorgen, beschermde ik haar.” 

Maria heeft geen onderdak. Haar psychiater verwijst haar door naar Samusocials noodopvang voor vrouwen. Ze is in behandeling, maar is nog niet stabiel. “Het was de hel. Ik schreeuwde veel en de stemmen in mijn hoofd bevolen me allerlei dingen te doen … Overdag ging ik de straat op en zo heb ik veel Frans geleerd. En ik ging bedelen. Maar ik heb me nooit geprostitueerd, dat nooit.“ Maria’s geestelijke gezondheid verbetert geleidelijk, nadat haar behandeling meermaals is bijgestuurd. Samen met haar maatschappelijk werker dient ze een aanvraag 9ter* in, die wordt goedgekeurd. 

Om haar verblijfsvergunning terug te krijgen, heeft ze een adres nodig, een domicilie. Dat kan in de Casas van Samusocial, de tijdelijke onderkomens voor geïsoleerde vrouwen en alleenstaande moeders, waar we ijveren voor de rechten van de vrouwen die er verblijven. 

Na enkele maanden van administratieve rompslomp krijgt ze het kostbare document terug. Maar ondertussen is veel tijd verstreken en haar kaart verloopt over twee maanden. Sophie, hoofd van de Casas, betreurt het kafkaëske administratieve systeem: “Maria kreeg positief antwoord: ze had de rechten, maar ze werden haar niet toegekend.“ Veel mensen zouden er de moed bij verliezen … Maar Maria geeft niet op en vecht nog steeds voor haar rechten. Ze zal haar verblijfsvergunning kunnen verlengen. “Ondertussen gaat het goed met Maria”, zegt Sophie met een opgeluchte glimlach. 

Maria is nu psychologisch stabiel. Haar dochter komt elk weekend op bezoek. Ze werkt en spaart om haar toekomstige opleiding tot kapster en schoonheidsspecialiste te financieren. Ze is hoopvol: “Ik zou graag mijn eigen salon en instituut in Brussel hebben, ik hou van deze stad. Ik leer Frans en Nederlands en ga daarna ook Engels leren.” In afwachting dat ze op eigen benen kan staan, blijft Maria in Casa Vesta. “La Casa is als een schooltje voor mij. Ik leer er om me uit de slag te trekken, dagdagelijkse zaken te regelen en geld te sparen. En ik hou van de amicale omgang met de andere vrouwen.”  

Ontdek het verhaal van Maria en andere vrouwen in de Casas van Samusocial in de tentoonstelling ‘Derrière le Brouillard – Des femmes se racontent à partir d’une cicatrice’: meer informatie

*9ter: aanvraag voor regularisatie om medische redenen.