Ouderschap ondersteunen in noodsituaties: de missie van de cel Kinderopvang van Samusocial
29/10/2024
In de noodopvangcentra van Samusocial voor gezinnen speelt de cel Kinderopvang een essentiële rol in het bevorderen van de band tussen ouders en kinderen en in de ondersteuning van gezinnen die het moeilijk hebben, door middel van activiteiten en de aanwezigheid van een psycholoog en een voltijdse kinderverzorgster. Leni is psychologe bij de cel Kinderopvang en legt uit hoe belangrijk deze opdracht is.
“De cel Kinderopvang richt zich voornamelijk op het welzijn van kinderen en op ouderschapsondersteuning. Dit is een extra dimensie die we willen bieden bij Samusocial, dat zich richt op sociale noodsituaties. Wij bieden een ruimte waar ouders ondersteund worden in hun rol en waar we werken aan de specifieke behoeften van het kind”, legt Leni uit.
Psychologische ondersteuning op maat
Leni werkt nauw samen met Aline, de kinderverzorgster van het centrum. Samen vormen ze een complementair duo dat ondersteuning op maat biedt. “We hebben gesprekken met zowel volwassenen als kinderen en we bieden ook groeps- en individuele activiteiten aan. Wanneer ik een consult heb met een ouder die ten einde raad is, houdt Aline zich ondertussen bezig met de kinderen, zodat de interventies elkaar aanvullen”, zegt ze.
De cel Kinderopvang is ook verantwoordelijk voor het beoordelen van de behoeften van de kinderen, die zich vaak in een context van huiselijk en familiaal geweld bevinden. “Aline geeft me feedback over haar observaties. Dat is cruciaal omdat kinderen hun noden vaak niet verwoorden. Dankzij deze vorm van teamwork kunnen we beter begrijpen wat er moet gebeuren om hen te helpen.”
Ondersteuning van ouderschap: uitdagingen
De ouders die bij Samusocial worden opgevangen hebben vaak ondersteuning nodig bij de opvoeding van hun kinderen. “Velen onder hen hebben nooit informatie gekregen over de behoeften van hun kinderen op het vlak van voeding of ontwikkeling. Daarom geeft Aline bijvoorbeeld workshops over de voedingsbehoeften van jonge kinderen”, zegt Leni.
Een ander belangrijk aspect van hun opdracht is ouders te helpen zich minder schuldig te voelen. “Velen voelen zich schuldig omdat ze hun kinderen niet meer kunnen bieden. Het is onze taak hen in te prenten dat ze hun best doen en dat ze goede ouders zijn, ondanks hun moeilijke situatie.”
We werken ook nauw samen met verschillende instellingen voor kinderwelzijn, met name de diensten voor Jeugdhulp en SOS Enfants, om de banden binnen het hulpnetwerk te versterken. “Bij Samusocial zijn we ons bewust van onze beperkingen. Hoewel we een uitgebreide follow-up zouden willen bieden, is het onze missie om gezinnen te begeleiden naar een duurzame uitstroom uit het centrum. Het doel is ervoor te zorgen dat ze na hun vertrek niet zonder begeleiding komen te zitten. Als we vaststellen dat ouderschapsondersteuning nodig is, zetten we niet alleen binnen Samusocial acties op, maar zoeken we ook naar ondersteuning bij andere externe structuren. De kern van elke aanpak is ervoor te zorgen dat mensen autonoom verder kunnen.”
Wat de scholing van de kinderen betreft, wijst Leni erop dat leerkrachten niet altijd weten dat het gezin bij Samusocial verblijft, vaak omdat de ouders dit niet willen, om stigmatisering te voorkomen. “We doen ons best om de kinderen te voorzien van schoolmateriaal en kleding. Maar soms zijn de verwachtingen van de school een probleem. Soms eist men dat leerlingen bepaalde spullen meebrengen zonder te beseffen dat niet alle kinderen dezelfde middelen hebben. Onlangs was er een meisje dat een tas moest maken door een jeans in stukken te knippen, maar daarvoor had ze niet genoeg kleren. We hebben haar dan een jeans gegeven om te gebruiken, zodat ze zich niet buitengesloten zou voelen. Niet dat de leerkrachten van slechte wil zijn, maar ze beseffen niet altijd dat de economische realiteit van kind tot kind verschilt.”
Kinderen opnieuw kind laten zijn
De cel Kinderopvang wil de behoeften van de kinderen centraal stellen. “Vaak stellen we vast dat ze al op jonge leeftijd te veel verantwoordelijkheid op zich nemen. Soms al vanaf 4, 5 of 6 jaar. Het is onze taak om ze hun plaats als kind terug te geven door hun activiteiten en mogelijkheden te bieden om zich te uiten”, legt Leni uit.
De activiteiten variëren van workshops babymassage tot teken- en kleursessies. Deze informele momenten stellen Leni in staat om de behoeften van de kinderen, die niet altijd rechtstreeks om hulp vragen, beter te begrijpen. Ze maakt ook gebruik van specifieke hulpmiddelen zoals knuffels en kaarten met pictogrammen om hen te helpen hun emoties te uiten.
De uitdagingen voor de cel Kinderopvang
Ondanks deze uitdagingen heeft Leni aanzienlijke vooruitgang gezien bij de gezinnen die ze begeleidt. Zo haalt ze het geval aan van een moeder die totaal uitgeput bij Samusocial kwam aankloppen met haar eenjarige dochtertje nadat ze was gevlucht voor huiselijk geweld. “Het meisje huilde constant, haar moeder had een burn-out en kon het niet meer aan. We stelden een globale begeleiding samen, met psychologische steun voor de moeder en ondersteuning van de ouder-kindrelatie. Aline nam ook de zorg voor het kind over als dat nodig was. Ondertussen gaat het veel beter met hen. Haar dochter is nu twee en een half jaar oud en hun relatie is veel serener geworden. Als je ze zo’n evolutie ziet doormaken, geeft dat veel voldoening.”
Leni besluit met de woorden: “Het geeft veel voldoening om te zien hoe ouders hun rol weer met een zekere sereniteit kunnen oppakken en hoe kinderen opnieuw zorgeloos en vrolijk kunnen zijn. Zulke momenten van verademing, zoals gezinsuitstapjes waarbij ze samen kostbare tijd doorbrengen, maken ons werk lonend en motiverend.”